Iðnaðarbærinn Álaborg - Álbærinn Hafnarfjörður

Álaborg er þekkt í Danmörku sem iðnaðarbær og í hugum margra tengjast háir skorsteinar ímynd bæjarins.

Þó hefur þar orðið mikil breyting að undanförnu og bærinn er að verða að sjarmerandi háskólabæ við Limafjörðinn.

Þessi breyting hefur eingöngu orðið vegna þess að bærinn hefur ákveðið að byggja upp háskólann á staðnum og hefur einnig lagt mikla vinnu í að byggja upp þekkingariðnað.
Vel er stutt við ný fyrirtæki fyrstu árin og nokkrar "fyrirtækjaverksmiðjur" eru starfræktar í bænum.

Ástæðan fyrir þessari uppbyggingu er að Álaborg hefur komist að því að framtíðin liggur ekki í iðnaðarframleiðslu.
Margar verksmiðjanna hafa nefnilega pakkað saman og flutt starfsemina þangað sem vinnuafl er ódýrara og þó nokkuð sé enn af verksmiðjum í bænum að þá veit enginn hversu lengi það verður, iðnaðarstörfin ekku ekki beinlínis hálaunastörf og bæjarbúar gera einfaldlega kröfu á fjölbreyttari störf. Því hefur bærinn því neyðst til þess að byggja upp atvinnulífið upp á nýtt.

 

Þegar ég kom fyrst til Álaborgar og byrjaði í námi mínu þá tók í þátt í nokkrum verkefnum sem snérust um að endurskipuleggja iðnaðarhverfi.

Sjálfum fannst mér í fyrstu réttast að eyða öllum ummerkjum um verksmiðjurnar en hins vegar vildu "innfæddir" endilega varðveita ljótar iðnaðarbyggingarnar en skipta um nýtingu á þeim.
Ég átti erfitt með að skilja þetta í fyrstu en smátt og smátt áttaði ég á mig á því að Álaborgarar eru stoltir af verksmiðjunum og líta á þær sem hluta af sinni sögu.

Þó svo að verksmiðjurnar væru að segja upp hundruðum manna til þess að geta flutt sig til austur Evrópu að þá hafa sömu verksmiðjur haldið uppi atvinnulífinu í áratugi og eiga betra skilið en að þeim sé nánast eytt úr sögu bæjarins.

Það sést líka í stefnu bæjarins að um leið og þeir leggja áherslu á að gera bæinn að þekkingarbæ að þá halda þeir líka í iðnaðarímyndina. Þannig er t.d. verið að umbreyta gamla orkuverinu, NORDKRAFT, í nýja menningarmiðstöð þar sem útliti hússins verður haldið sem mestu óbreyttu.

 

Þó að ég sæi í fyrstu lítið annað en ljótar verksmiðjur að þá skil ég núna af hverju Álaborgarar bera sterkar taugar til þeirra þó þeir séu um leið á fullu að byggja upp nýjan þekkingariðnað fyrir framtíðina.

Eins skil ég þá Hafnfirðinga sem sárnar þegar talað er gegn stækkun Álversins þeirra. Álverið í Straumsvík er orðið samtvinnað sögu bæjarins og skiljanlegt að fólk beri tilfinningar til svona stórs vinnuveitenda.

Hins vegar verða þeir að spyrja sig hversu stóran hlut það á í framtíð Hafnarfjarðar.

• Af hverju ætti álverið að fara meðan það gengur vel?
• Hvað er langt þar til það heimtar aðra stækkun?
• Hamlar stækkunin annari uppbyggingu í Hafnafirði eða jafnvel í landinu?
• Er kannski meira vit í því að byggja upp þekkingariðnað sem gefur meira af sér en álverið, þannig að bærinn verði áfram blómlegur þegar kemur að því að álverið pakki saman og flytji það þangað sem vinnuafl er á enn meiri útsölu en orkan okkar?

 

Álverið í Straumsvík er óneitanlega partur af sögu Hafnarfjarðar og af nútíð bæjarins. En er álverið framtíð bæjarins?
Því verða Hafnfirðingar að svara í lok mánaðarins.

Athugasemdir

[Sigurður Eðvaldsson 2.3.2007 kl. 02:09]

Samkvæmt skoðannakönnunum eru 55%-60% okkar Hafnfirðinga á móti stækkun og sé það rétt komum við til með að fella stækkunaráformin núna í lok mars.

[Sigurður Jónsson 2.3.2007 kl. 03:12]

 Áhugaverðar pælingar hjá þér.  Þó ég hafi ekkert vit á þessu langar mig að giska á svörin við spurningunum þínum

1) Skv. eigendum álversins, er það bæði orðið of gamalt (40+) og of lítið til að vera samkeppnisfært.   Geri ráð fyrir að þeir kunni að meta þetta manna best, a.m.k. betur heldur en "sólar-menn", sem hafa gjarnan notað það sem rök að þetta sé bara "gabb", þ.e.a.s. álverið hverfi hafni Hafnfirðingar því.

2) Hvort þeir heimti aðra stækkun er ekki til umræðu núna.   M.v. deiliskipulagið yrði það vart hægt (samliggjandi), nema þá að vísa öðrum iðnfyrirtækjum sem þegar eru á svæðinu í burt.

3) Skv. skipulagi Hafnarfjarðar á að vera iðnaðarsvæði þarna (einhversstaðar verða vondir að vera).   Nóg pláss virðist vera fyrir frekari iðnrekstur þarna, en óvíst með eftirspurn.   Hvað landið varðar, þá er ég alveg viss um að  t.d. Sunnlendingar myndu frekar kjósa að nýta orkuna úr neðri-Þjórsá heima í héraði, en eins og staðan er í núna a.m.k. hafa þeir enga kaupendur að henni.   "Betra er fugl í hendi en tveir í skógi." 

4) Álverið kemur ekki í veg fyrir að hægt sé að byggja upp þekkingariðnað.  Hægt er að gera hvorutveggja í senn, reyndar mjög æskilegt, því ef kreppir að verður lítið fjármagn á boðstólnum (vantar reyndar allt áhættufjármagn á Íslandi í dag)  fyrir áhættusama nýsköpun.   Þekkingarfyrirtæki tekur langan tíma að byggja upp, 10-20 ár áður en þau skila arði og u.þ.b. 90% þeirra hellast úr  lestinni áður en þau ná því marki.   Álver er hlutfallslega ekki mannaflsfrekur rekstur m.v. veltu (ef svo væri, værum við ekki samkeppnisfær hér á Íslandi hvað þennan iðnað varðar) og ekki annað að sjá að eftirspurn o.þ.l. verð á áli eigi eftir að halda áfram að hækka næstu árin.

[Dofri Hermannsson, 2.3.2007 kl. 08:54]

Þetta er flottur pistill. Sýnir vel hver þróunin ætti að vera hjá okkur - að hverfa frá risaiðnaði til að skapa rými fyrir alls konar nýjan iðnað.

Að sögn annar bæjarstjórnin varla eftirspurn eftir iðnaðarlóðum í Hafnarfirði, það eru tugir lóða sem er úthlutað í hverri viku. Það er því alveg á hreinu að Hafnfirðingar eru að fara að fá gríðarlega miklar tekjur af nýrri starfsemi.

Það gleymist þegar er verið að tala um allar milljónirnar sem eiga að bætast í bæjarsjóðinn ef það verður stækkað. Það er alltaf eins og lóðin sem Alcan ætlar að byggja á verði þá bara ekki notuð - það er bull - það er ekkert sem segir að það mætti ekki einmitt fá meiri tekjur af þeirri lóð ef hún væri notuð undir mörg smærri fyrirtæki.

Og að lokum - það hefur enginn sagt að álverið sé að fara að loka! Ekki nema hræddir starfsmenn, Hrannar og Rannveig hafa aldrei gert það enda vita þau að það er bara bull. Þau hafa hins vegar látið liggja að því af því þau vita að það hræðir og að hræðsla er gríðarlega máttugt verkfæri. Það er hins vegar ómálefnalegt.

Af hverju ætti að vera óhagkvæmara að endurbyggja núverandi álver í Straumsvík með nýrri tækni eftir 10-15 ár en að byggja nýtt álver t.d. í Helguvík? Það hefur enginn treyst sér til að svara því!

[Tryggvi L. Skjaldarson 2.3.2007 kl. 12:41]

• Af hverju ætti álverið að fara meðan það gengur vel?
• Hvað er langt þar til það heimtar aðra stækkun?
• Hamlar stækkunin annari uppbyggingu í Hafnafirði eða jafnvel í landinu?
• Er kannski meira vit í því að byggja upp þekkingariðnað sem gefur meira af sér en álverið, þannig að bærinn verði áfram blómlegur þegar kemur að því að álverið pakki saman og flytji það þangað sem vinnuafl er á enn meiri útsölu en orkan okkar?

 

Sæll Ingólfur

 

Gott blogg.

Hér kemur tillaga að svörum:

 

1.Á meðan álverið gengur vel er ekki hætta á að það fari, en það eru blikur á lofti.  Árið 2014 er endurskoðun á raforkuverði og það skapar óvissu.  Í dag er helmingur allra álvera í heiminum með lægri kostnað á hvert framleitt áltonn.  Tæknin við rafgreiningu á áli hefur tekið miklum breytingum undanfarin ár.  Komin eru fram ker sem eru mun afkastameiri og með betri rafmagnsnýtingu en þau sem eru í Straumsvík.  Það er nauðsynlegt ef álverið í Straumsvík á að standast samkeppni til lengdar að taka upp nýjustu tækni.

 

2.Ekki er sjáanlegt í næstu framtíð að álverið “heimti aðra stækkun” vegna þess að  460.000 tonna álver með nýrri tækni er öflug eining langt inn í framtíðina.

 

3.Nei stækkun hamlar ekki annarri uppbyggingu.  Stækkun í Straumsvík kemur til á góðum tíma, ef af verður, því framkvæmdum í Hvalfirði og fyrir austan fer að ljúka.  Framkvæmdir stæðu yfir frá  árinu 2008 til a.m.k. 2011.

 

4.Álverið í Straumsvík er hluti af þekkingariðnaði.  Og leitun er af fyrirtækjum sem geta gefið meira af sér til Hafnarfjarðar en álverið í Straumsvík.  Munurinn á álveri og flestum öðrum fyrirtækjum er að það verður ekkert flutt milli staða.

  

Kveðja Tryggvi L.Skjaldarson,

óhræddur

starfsmaður Alcan       

[Ingólfur, 2.3.2007 kl. 17:57]

Sæll Tryggvi.

Það er gott að heyra að álverið standi vel.
Þó að endurnýja þurfi orkusamning fyrir 2014 að þá sé ég ekki hvers vegna loka ætti álveri sem gengur vel og kostnaður á hvert tonn í kring um meðaltal ef marka má upplýsingar þínar.

Ef hægt er að hagræða með nýrri tækni að þá reikna ég með að það sé gert. Það er nefnilega alveg hægt að uppfæra án þess að stækka.

Ég skil hins vegar hversvegna það vill stækka. Hér er orkan á spottprís, gott starfsfólk og álverið skilar góðum gróða. Auðvitað vilja þeir græða meira og því láta þeir hljóma eins og það sé nánast verið drepa þá með því að neita þeim um stækkunina.

Hafnfirðingar þurfa hins vegar að kjósa á sínum forsendum ekki álversins enda ef forsendur álversins ættu að ráða að þá vildi það sjálfsagt stækka upp í svona 750 þús tonn eða jafnvel enn meira.
Því kæmi það mér ekki á óvart að þeir vildu stækka enn meira innan áratugs frá því að þessi stækkun yrði framkvæmd og þá að sjálfsögðu í nafni "samkeppnishæfni álversins".

 Við höfum búið við það síðan við upphaf stóriðjustefnunnar að ein stórframkvæmdin hefur fylgt þeirri næstu og eins og hjá eiturlyfjafýkli að þá hefur næsti skammtur alltaf verið sterkari en sá á undan.

Þetta hefur leitt af sér stöðuga háa verðbólgu og ofurvexti sem auk þess að koma illa við heimilin í landinu hefur hamlað uppbyggingu hátækniiðnaðar, sem nb gefur mun meira af veltu sinni til samfélagsins sem það er staðsett í.

Ef við höldum hins vegar áfram í neyslu að þá er ekkert svo langt í að við hreinlega ráðstöfum allri virkjanlegri orku.

Ég veit ekki hvernig þú skilgreinir þekkingariðnað en þegar ráðamenn í Álaborg ákváðu að gera bæinn að "vidensby" og byggja upp þekkingariðnað að þá efast ég um að þeir hafi verið að spá í uppbyggingu á álverum.

 Það er samt ekkert að starfsemi álversins í Straumsvík og að halda því í þeim arðbæra rekstri sem það er í, er bæði gott fyrir Hafnarfjörð og landið í heild. Hins vegar tel ég að stækkun komi illa við hagsmuni þjóðarinnar sem og framtíðarhagsmuni Hafnarfjarðar.

Því miður fæ ég ekki að segja mitt álit í kosningum en sem betur fer fá allavega Hafnfirðingar að kjósa um stækkunina og ég treysti því að þeir komist að þeirri niðurstöðu sem kemur bæði landi og bænum þeirra best.

Kveðja,